21 lipca 2023

Zielono – niebieska infrastruktura w Gminie Czempiń – postęp prac

W Gminie Czempiń realizowany jest szereg działań mających na celu zwiększenie odporności miasta na negatywne zjawiska wynikające ze zmian klimatu oraz adaptację do tych zmian poprzez realizację inwestycji w zakresie zielono - niebieskiej infrastruktury.

Wymienione zostały oprawy oświetleniowe we wszystkich miejscowościach na ternie całej Gminy Czempiń tj. blisko 1300 szt. Wymiana opraw z sodowych na oprawy LED przyczynia się do obniżenia zużycia energii elektrycznej, która w Polsce w zdecydowanej większości produkowana jest z paliw kopalnych. Tym samym działanie to skutkuje redukcją zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery i wpływających na zachodzące zmiany klimatu. Efektem dodanym jest poprawa bezpieczeństwa na drogach oraz obniżenie wydatków na zakup energii elektrycznej. Analizie poddano zużycie energii w tym samym okresie czasu przed wymianą opraw i po zrealizowaniu tej inwestycji. W okresie od 1 stycznia do 28 lutego 2022 roku zużycie osiągnęło wartość 125 210 kWh, a w okresie od 1 stycznia do 28 lutego 2023 roku – 49 753 kWh. W wyniku wymiany opraw na ledowe udało się we wskazanym okresie zredukować zużycie o 75 457 kWh, czyli o 60%.

W ramach projektu pn. „Rozwój zielono-niebieskiej infrastruktury na terenie Gminy Czempiń sposobem na wzmocnienie odporności na negatywne skutki zmian klimatu” poczyniono również inwestycję w odnawialne źródła energii. Na budynku Szkoły Podstawowej im. Bohaterów Westerplatte – filia w Borowie -zainstalowano panele fotowoltaiczne o mocy 49 KW. Montaż paneli fotowoltaicznych ma na celu zmniejszenia zapotrzebowania na energię elektryczną, która pochodzi z paliw kopalnych, a tym samym zmniejszenie emisji szkodliwych substancji do powietrza. Dzięki inwestycji w „zieloną energię” w szkole w Borowie, od grudnia 2022 odnotowano redukcję emisji CO2 rzędu 7 760,54 kg.

Tereny zielone pełnią ważne funkcje społeczne i tworzą miejsca do rekreacji oraz wypoczynku, zwiększają komfort przemieszczania się, zwłaszcza w upały, umożliwiają mieszkańcom kontakt z przyrodą, a ich tworzenie i rewaloryzacja, są formami zarówno działań mitygacyjnych jak i adaptacyjnych do zmian klimatu. Na zalesionym terenie znajdującym się za halą sportową w Borowie powstaje blisko kilometr ścieżek edukacyjnych, wiata dedykowana prowadzeniu zajęć edukacyjnych – tzw. „zielona klasa” oraz elementy małej architektury - ławki i kosze na śmieci. Wykonano już większość prac w zakresie drogowym, tj. ułożono obrzeża granitowe łącznie z warstwami podbudowy na około 90 % wyznaczonej długości ścieżek. W dwóch miejscach ułożono nawierzchnię mineralną celem przeprowadzenia testów zachowania i odporności na uwarunkowania terenowe (zadrzewienie) oraz odporności na warunki atmosferyczne. Przygotowano elementy konstrukcyjne „zielonej klasy” i wytyczono lokalizację stóp fundamentowych pod ławki. Miejsce nabiera parkowego charakteru, dzięki czemu w upalne dni będzie można znaleźć tam ochłodę i odpocząć. Teren umiejscowiony w pobliżu szkoły będzie odgrywał istotną rolę w zakresie edukacji ekologicznej, co umożliwi zmianę klasycznego podejścia do procesu lekcyjnego na rzecz doświadczenia przez dzieci i młodzież wpływu natury i działania na stan zdrowia, samopoczucie i ogólny rozwój intelektualny, fizyczny i percepcyjny.

W odpowiedzi na m.in. problem zjawiska „miejskiej wyspy ciepła”, powstały już plany nasadzeń drzew i krzewów na terenie Gminy Czempiń, w tym nasadzenia zieleni przydrożnej przy Rynku w Czempiniu, montaż donic przy ulicy Ogrodowej w Czempiniu, nasadzenia drzew nad Olszynką, utworzenie kwietnej łąki przy Olszynce. Powstaną także obiekty takie jak zielony przystanek w miejscu obecnego, mieszczącego się przy ulicy Kuczmerowicza. Utworzone zostaną parki kieszonkowe przy ulicy Łąkowej oraz ulicy Kuczmerowicza. Łącznie ponad sto dużych drzew, kilkaset krzewów oraz tysiące bylin, traw ozdobnych i bluszczy zasili „zielone płuca” Gminy Czempiń. Nasadzenia pozytywnie wpływać będą również na retencję wody zatrzymując ją w gruncie.

Retencja to zdolność do okresowego zatrzymywania wody. Dzięki temu zjawisku poprawie ulega bilans wodny. W dobie postępujących zmian klimatycznych, gdy po długich okresach suszy, coraz częściej następują okresy gwałtownych opadów, niezwykle ważne jest, by pomóc w podniesieniu zdolności retencyjnej naszego kraju. Gotowe są projekty systemów retencyjnych, które wpłyną na prawidłowe gospodarowanie zasobami wodnymi w Gminie Czempiń. Opracowano projekt budowy oraz modernizacji systemu połączeń kanalizacji deszczowej i rur spustowych ze stawem na Zielonym Rynku, który będzie odprowadzał wody opadowe z mieszczących się tam obiektów do stawu. Przy budynkach użyteczności publicznej i budynkach komunalnych należących do Gminy Czempiń zbudowane zostaną systemy odprowadzające deszczówkę z dachów budynków do zbiorników, które służyć będą nawadnianiu przyległych terenów zielonych. W przypadku deszczów nawalnych nadmiar wody będzie odprowadzany do sieci kanalizacji deszczowej. Przy budynku Urzędu Gminy w Czempiniu powstanie ogród deszczowy o powierzchni co najmniej 20,0 m2, który pozwoli na zatrzymanie i podczyszczanie spływów podczas opadów, poprawi estetykę przestrzeni miejskiej, jak również odciąży w czasie opadów przepełnione systemy kanalizacyjne. Celem jest filtracja wody opadowej i zwiększenie jej retencji oraz ograniczenie zanieczyszczeń znajdujących się w deszczówce zwiększając tym samym ilość wody w krajobrazie.
Celem obserwacji zmian pogody i klimatu, przy budynku dawnego gimnazjum w Borowie zainstalowana zostanie stacja meteorologiczna, wyposażona m.in. w klatkę meteorologiczną, termometr, higrometr, barometr, termometr ekstremalny, deszczomierz plastikowy, wskaźnik kierunku i prędkości wiatru. Systemy pomiarowe będą przyłączone do serwera meteo z rejestracją i wizualizacją danych i dostępne do wglądu na stronie internetowej www.czempinzklimatem.pl.

Równolegle z postępem prac budowlanych i dokonywaniem nasadzeń, realizowane są działania edukacyjno-promocyjne, mające na celu zwiększenie świadomości lokalnej społeczności i zachęcenie do podejmowania aktywności ukierunkowanych na łagodzenie zmian klimatycznych i zmniejszenie wrażliwości na zmiany klimatu na terenie Gminy Czempiń, zgodnie z hasłem: Wspólnie działamy na rzecz Europy zielonej, konkurencyjnej i sprzyjającej integracji społecznej. Słowa te widnieją na banerach ustawionych w niektórych miejscach realizacji projektu, na których eksponowane są także wizualizacje infrastruktury powstającej w ramach projektu. Działania edukacyjno – informacyjne stanowią integralną część realizowanego projektu, bo niezwykle ważne jest zwiększenie zdolności lokalnej społeczności do mitygacji i adaptacji do zmian klimatu. Wspólnie z najmłodszymi mieszkańcami Gminy Czempiń posadziliśmy już 200 sadzonek w ramach dwóch edycji Czempińskiego Święta Drzewa. Gmina wydała publikację "Kolorowanka z klimatem" mającą zwiększać świadomość w zakresie ekologicznych form naszego działania wśród najmłodszych. Przeprowadzono konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych pt. "Ratujemy klimat - wszędzie zielono, wszędzie niebiesko”. Dzieci wykazały się dużym zrozumieniem tematu, co napawa nadzieją, że oddamy nasze dziedzictwo w dobre ręce. O wszystkich działaniach możemy czytać na bieżąco w lokalnej i regionalnej prasie oraz w Internecie. Ponadto, wieść o zielono - niebieskiej infrastrukturze w Gminie Czempiń popłynie niebawem z radioodbiorników i telewizorów.

Celem nadrzędnym projektu jest zwiększenie odporności miasta na negatywne zjawiska wynikające ze zmian klimatu oraz adaptacja do tych zmian poprzez realizację inwestycji w zakresie zielono - niebieskiej infrastruktury. Przewidywane efekty realizacji projektu to zwiększenie zdolności do przechwytywania i zagospodarowania wód opadowych w miejscu ich powstania lub okolicy, zmniejszenie efektu miejskiej wyspy ciepła, poprawa ilości i jakości terenów zielonych, podniesienie świadomości na temat zmian klimatu.

Zakończenie realizacji projektu przewidziane jest na pierwszą połowę 2024 roku. Całkowita wartość zaplanowanego projektu to ponad 7 mln zł, a dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, czyli tzw. Funduszy Norweskich oraz z budżetu państwa, pokryje 85% kosztów kwalifikowalnych.